header-int

KOMPETENSIA GOVERNU HARI I ADMINISTRASAUN PUBLIKA BAZEIA BA KONSTITUISAUN REPUBLIKA DEMOKRATIKA TIMO

Selasa, 10 Okt 2023, 09:56:35 OTL - 358 View
Share

KOMPETENSIA GOVERNU HARI’I ADMINISTRASAUN PÚBLIKA BAZEIA BA KONSTITUISAUN REPÚBLIKA DEMOKRÁTIKA TIMOR-LESTE

Ivónia Soares Vicente, 2Fransisco Amaral da Silva, 3Afonso Soares

1Lisensiadu Direitu, Universidade da Paz, Timor Leste

2Dosente Fakuldade Direitu, Universidade da Paz, Timor Leste

3Dosente Fakuldade Direitu, Universidade da Paz, Timor Leste

ABSTRATU

Depois de Timor-Leste hetan Independensia, Estadu Timor-Leste karakteriza ho sistema semi Prezidensial ne’ebe Orgaun haat(4), ida-idak hala’o ninia knar maibe iha interdepedensia ba malu iha assuntu polítika Estadu nian. Tamba ne’e Governu nu’udar terseira Orgaun Konstituisional Timor-Leste no nu’udar Orgaun Superior Administrasaun públika, Konstituisionalmente iha artigo 103 Difinisaun Governu nu’udar Orgaun superior Administrasaun públika tamba ne’e orienta Governu hodi harí’I Administrasaun públika bazeia ba Nesesidade populasaun Timor nian.Governu iha kompetensia no responsabilidade harí’I Administrasaun públika mak tenke iha Isenta, efisiente, efetiva no tenke define kuadru legal hodi jere no emprega rekursu umanu Administrasaun nian. Maibe eskritor observa tuir faktu katak Governu sedauk implemesta klala’ok Administrasaun nian tuir lei haruka, no objetivu husi Hari Administrasaun mak atu lori Governu ba besik povu entaun Governu dekreta ona lei nu 23/2021 hodi hari Administrasaun Públika Liu husi poder Lokal ka Desentralizasaun maibe no fim sedauk implementa maibe sei nafatin implementa lei anterior Lei nu 20/2016. Tamba ne’e mak ho objetivu peskiza hakerek na’in nia hakarak buka hatene oinsa Governu hari Administrasaun públika ida ke efisiente no efikasia nune’e Ho problema hirak ne’e no objetivu  mak hakerek na’in utiliza metodu peskiza nomrativu hodi halo analiza tuir lei ne’ebe iha ho situasaun real. 

. Tamba ne’e tuir hakerek na’in nia Analizasaun jurídiku  mak Depois de Governu  harí’I administrasaun públika Governu mos iha kompetensia no Obrigatoriu hodi halo kontrolu ba iha Administrasaun sira, tamba ne’e hakerek na’in define iha hakerek na’in nia peskiza  Governu  utiliza maneira rua hodi halo kontrolu ne’e mak Polítika no Administrativa, tamba ne’e politikamente tenke fo moris no hasa’e bem estar ba povu Enkuantu Administrativamente define ona hanesan implementasaun polítika. Ho nun’e hakerek na’in konklui de’it katak Objetivu husi Governu harí’I Administrasaun públika maka atu lori Governu ba besik populasaun pessoa koletiva ne’ebe orgaun reprezentativu atu organiza partisipasaun populasaun hodi solusiona ba populasaun nia problema rasik.

Liafaun Xave : Harí’I Administrasaun públika, atu hasa’e bem estar povu nian.

Atu Hetan Detalho Ida Ba Jurnal Bele Klik Iha Ne'e:

 

Unidha Universidade da Paz nudar instituisaun Superior edukativus nebe realiza apredizazen, pesquizas, no sai servidor/pengabdian ba sidadaun sira hodi fiar metin ba direitu fundamental ema nian, tuir normas Universal sira no konstituisaun RDTL
© 2024 Universitas da Paz Follow Universitas da Paz : Facebook Twitter Linked Youtube