header-int

GOVERNU TIMOR-LESTE HALAO KOOPERASAUN HAMUTUK HO AGENSIA PLAN INTERNASIONAL IHA AREIA AMBIENTE KLIM

Jumat, 07 Jul 2023, 14:14:26 OTL - 250 View
Share

GOVERNU TIMOR-LESTEHALA’O KOOPERASAUN HAMUTUK HO AGENSIA PLAN INTERNASIONAL IHA AREIA AMBIENTE KLIMATIKU

(Estudu Kazu iha Secretario Estadu e Meiu Ambiente)

Author: Marta Augosto Fatima Dos Santos (NRE: 17.03.01.121). Co-Author Frans Belarmino Dos Santos Menezes, SE.,M.Si

Fakuldade Siensia Sosias no Humana (CSH)
Departamentu Relasaun Internasional
Universidade da Paz (UNPAZ)
Rua: Osindo I Manleuana, Dili, Timor-Leste

ABSTRATU

Timor-Lestehanesan Nasaun ne’ebé independente labele hamriik mesak, maibe presiza halo koopersaun ho Nasaun sira iha mundo no Nasaun vizinho sira liu-liu agensia sira hotu, especial ba iha Agensia Plan internasional ne’ebé servisu hamutuk ho governu Timor-Lestehodi haree ba iha Desemvolvimentu Mudansa klimatika iha Nasaun Timor-Leste. Kualidade ambiental agora ne’e aumenta menus tanba asaun eksploitasaun ba natureza ne’ebé bo’ot no la sukat ba kapasidade ambiental no funsaun ekologia, ho nune’e mak mós u mudansa ambiente klimatika ne’ebé akontese no fó  impaktu ba iha bee mós no rai maran hodi afeita ba iha atividade sosiedade agricultura sira, Bazeia ba antecedente, maka hakerek nain halo identifikasaun hanesan: (1). Sociadade Agrikultur iha Nasaun Timor-Lestebarak mak sei ho mentalidade agrikultur tradisional. (2).Tanba menus Koinesementu ne’ebé laiha konsensia no abilidade ba utiliza ambiente. (3). Menus sosializasaun edukasaun sivica husi minesterio relavante ba populasaun Timor-Leste, espesial ba sosiadade agrikultur sira atu oinsa utiliza no preteza ambiente ba nesesidade iha moris lor-loron ho diak. (4). Menus Implementasaun  lei tara-bandu ba sociadade ne’ebé mak kontra.

Haree  problema ne’ebé temi iha antecedente no halo identifikasaun Problema maka nu’udar hakerek nain halo fó             rmulasaun problema Hanesan:Oinsa mak atu hatene kona-ba servisu Sekretariu  Estadu e Meiu Ambiente ho Agensia Plan Internasional ba proteje Mudansa Ambiente klimatika ne’ebé Akontese iha Nasaun Timor-Leste?.

Bazeia ba Identifikasaun Problema ho Fórmulasaun Problema maka Hakerek halo objetivo Peskiza Hanesan: Atu buka hatene, atu Analiza no Atu Deskreve kona-ba oinsa Secretario Estadu e meio Ambiente ba Proteje Mudansa Klimatika Ne’ebé Akontese iha Nasaun Timor-Leste. sTeoria ne’ebé atu atinji mak hakerek nain  utiliza enkuadramentu Teoria ne’ebé Kompostu husi, Téoria Kooperasaun, Téoria Governu, Téoria Nasaun, Téoria Ambiente, Téoria Desastre Naturais, Teoria Organizasaun internasional.Tipu  peskiza ne’ebé uza iha peskiza ida ne’e mak Tipu de Dadus Kualitativu Deskritivu katak atu observa fenomena sira ne’ebé akontese iha fatin peskiza ho faktu ka realidade hanesan ho kondisaun ne’ebé lolos kona-ba servisu Sekretariu Estadu  e Meiu Ambiente ba proteje Mudansa Ambiente klimatika hosi fó             ntes dadus Primariu no Sekundariu,Tékniku Halibur Dadus, Instrumentu Peskiza no Téknika Análiza Dadus. Bazeia ba análizasaun dadus ne’ebé sita ona maka, Hakerek Nain kontinua atu halo interpretasaun kona-ba Kooperasaun Governu Timor-LesteServisu Hamutuk ho agensia Plan Internasional  iha Area Mudansa  Ambiente klimatika lao ho diak, no partisipa ativu ba apoiu dezemvolvimento kapital no investe material sira iha area (RRD) iha parte seluk mós  fó fórmasaun ba komunidade/Sociedade sira Oinsa atu  bele hadook a’an husi  Risku Desastre Naturais no oinsa halo prevensaun hodi responde ba desastre naturais Tanba maioria sociedade barak mak sei uza sistema tradisional.

Konkluzaun, Protesaun mós  sai hanesan passu ida hodi garantia nia natureza ne’ebé diak ho nia sustentabilidade hodi bele uza ba ohin no futuro, Timor-Lestehanesan Nasaun ne’ebé labele hamriik mesak, maibe presiza halo koopersaun ho Nasaun sira iha mundo no agensia sira hotu, especial ho Agensia Plan internasional ne’ebé servisu hamutuk ho governu Timor-Lestehodi haree ba iha Desemvolvimentu Mudansa klimatika iha nasaun Timor-Leste.

Liafuan Xave : Governu, Nasaun, Kooperasaun,  Agensia, Ambiente.

Atu Hetan Detalho Ida Ba Jurnal Bele Klik Iha Ne'e:

Unidha Universidade da Paz nudar instituisaun Superior edukativus nebe realiza apredizazen, pesquizas, no sai servidor/pengabdian ba sidadaun sira hodi fiar metin ba direitu fundamental ema nian, tuir normas Universal sira no konstituisaun RDTL
© 2024 Universitas da Paz Follow Universitas da Paz : Facebook Twitter Linked Youtube